Nevenschikking en onderschikking

(Her)bekijk/(her)beluister eventueel het filmpje over de samengestelde zin. Hierin vind je nog wat informatie over neven- en onderschikking en hoofd- en bijzinnen.

CHECK? Maak onderstaande oefening.

! Let op

Een voegwoord kan op verschillende plaatsen in de zin staan!

"Mijn maag doet pijn en ik voel me misselijk." (= nevenschikking)

• Mijn maag doet pijn. = hoofdzin
• en = nevenschikkend voegwoord
• Ik voel me misselijk. = hoofdzin

"Mijn maag doet pijn omdat ik gisteren veel te veel heb gegeten." (= onderschikking)

• Mijn maag doet pijn. = hoofdzin
• omdat = onderschikkend voegwoord
• ik gisteren veel te veel heb gegeten = bijzin
  

"Hoewel ik gisteren veel te veel heb gegeten, valt de buikpijn nu weer mee." (= onderschikking)

• hoewel = onderschikkend voegwoord
• ik gisteren veel te veel heb gegeten = bijzin
• valt de buikpijn nu weer mee = hoofdzin
  

EXTRA Het voegwoord

In een samengestelde zin kunnen deelzinnen verbonden worden door een voegwoord. Een voegwoord is dus een woord dat zinnen met elkaar verbindt.

Bekijk onderstaand filmpje voor een heldere uitleg over de voegwoorden.

EXTRA Het betrekkelijk voornaamwoord

In een samengestelde zin kunnen deelzinnen verbonden worden door een betrekkelijk voornaamwoord. Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar een woord(groep) dat daarvoor werd genoemd.

Bijvoorbeeld: De hond die door de wei loopt, is van Niels.

• 'Die' verwijst in deze zin naar 'de hond'.
  
• "De hond is van Niels." = de hoofdzin
  
• "die in de wei loopt" = de bijzin
• Een betrekkelijk voornaamwoord leidt een bijzin in.
  
• De bijzin zegt iets meer over de hoofdzin. Dat de hond van Niels is, dat is het belangrijkste. Of die nu in de wei loopt, op de zetel ligt of achter de kippen rent, dat is niet van belang; hij is van Niels en daar gaat de zin over.
  

Hoofdzin versus bijzin

Bekijk onderstaand filmpje voor een extra uitleg over het betrekkelijk voornaamwoord.